Türkiye Sanayisi

Türkiye aylık sanayi üretim endeksi, 2008 yılı Eylül ayında 2007 yılı Eylül ayına göre yüzde 5,5 azalmıştır. Avrupa üretimindeki düşüşü, bu ve bundan önceki haftalarda açıklanan her veri onaylamaktaydı. Bu kez krizin Türkiye üzerindeki etkilerini irdeleyelim.

Sanayi üretim endeksi 2005 adet önemli sanayi maddesinin üretim bilgilerinden oluşturulmaktadır ve baz yılı olarak 1997 yılı kullanılmaktadır. TÜİK cari yıl Eylül ayı için hesapladığı endeksi, geçen yılın aynı ile karşılaştırmıştır. Bu şekilde yapılan bir karşılaştırma aradaki aylarda oluşan değişimleri göz ardı etmektedir. İçinde bulunulan cari yılda artı veya eksi yönde büyük hareketleri göstermediği için yanıltıcı olabilir.

Sanayinin alt sektörleri düzeyinde geçen yılın Eylül ayı ile değişimler incelendiğinde, madencilik sektöründe üretim yüzde 4.3, imalat sanayi sektöründe yüzde 6.4 azalmıştır. Elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise üretim artışı yüzde 1.6 olmuştur.

2008 Eylül ayında 2007 Eylül ayına oranla, tekstil ürünleri imalatında yüzde 17.6, taşıt araçları ve karoseri imalatında yüzde 1.7, tütün ürünleri imalatında yüzde 29.2, derinin işlenmesi, bavul, çanta vb. imalatında yüzde 23.8, radyo TV haberleşme cihazları imalatında yüzde 19.4’lük düşüş yaşanmıştır.

Bununla birlikte sanayi üretim endeksi 2008 yılının ilk dokuz aylık ortalaması ile 2007 yılının ilk dokuz ayının ortalaması alınarak karşılaştırıldığında tablo değişmektedir. Bu durumda toplam sanayi sektörü endeksi % 2,5 artış göstererek 143,9’dan 147,5’e öıkmıştır. Alt sektörlerde madencilik sektörü endeksi % 7,1 artmış, imalat sanayi sektörü endeksi % 1,9 artmış ve elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise % 6,2 artmıştır.

Aşağıdaki grafik (Şekil 1) 2007 ve 2008 yılı aylık sanayi üretim endeksi değerlerini göstermektedir. Grafikten de rahatlıkla görüleceği üzere, 2008 yılı endeks değerleri yılın ilk yedi ayında 2007 yılının aynı aylarından yüksek gelmiştir. Bununla birlikte Ağustos ayında düşüşe geçmiş ve Eylül ayında bu düşüşü sürdürmüştür.

Şekil 1. Sanayi Üretim Endeksi (Kaynak: TÜİK)

Krizin Avrupa bölgesine etkisi, en açık şekilde 2008 yılı üçüncü çeyrek büyüme verilerinde ortaya çıkmıştır. Sadece yukarıda grafiğe bakarak krizin Türkiye’ye etkisinin de üçüncü çeyrek itibariyle başlamış olduğu söylenebilir. Daha bir ay öncesine kadar krizin Türkiye’yi teğet geçeceği konuşuluyordu. Bu süreçte bazı önlemlerin alınmasında geç kalınmış olduğunu yukarıdaki grafik açıkça göstermektedir.

Türkiye ihracatının yüzde 50’den fazlasını Avrupa’ya yapmaktadır ve Avrupa resesyona girmiştir. Küresel talep daralması yaşanan şu günlerde Çin bile bazı önlemler almaktadır. Kasım ayına gelmiş olmamıza rağmen Türkiye’nin elle tutulur bir önlem alınmamış olması düşündürücüdür. Ancak geçen hafta sonu G20 toplantısında sinyalleri verilen IMF çıpası için ise geç kalınmıştır.