Tekstil

Dani Rodrik 23 Aralıkta "blog"una bir Türkün Etiyopya'da en büyük tekstil yatırımlarından birini yaptığını yazmış. Fabrika tam anlamıyla bittiğinde 10 bin işçi istihdam edecekmiş. Türk yatırımcının söylediğine göre kendisinin gidişatına göre Etiyopya'ya yatırım yapmak isteyen başka Türk firmaları da varmış.

Bu yazıyı okuduğumda aklıma hemen kriz döneminde kapanan büyük tekstil firmaları geldi. Tekstil fiyat esnekliğinin yüksek olduğu bir sektördür. Kriz sebebiyle geliri azalan ve/veya gelecekle ilgili beklentileri kötüleşen tüketicinin fiyat hassasiyeti artacaktır. Ayrıca, tekstil emek yoğun bir sektördür ve bu sebeple kişi başına düşük katma değer yaratmaktadır. Emek yoğun sektörler verimlilik artışına, yani kişi başına düşen katma değeri arttırmaya, nispeten daha az yatkındır. Hal böyleyken işçilik ücreti,  emek yoğun sektörlerde maliyetlere dolayısıyla rekabete etki ettiği için önemlidir. Dünyanın ucuz işgücü kaynağı Çin'in Türk tekstil sektörünü tehdit etmesi de bundan dolayıdır.

Tekstil Türkiye'nin önde gelen sektörlerinden bir tanesidir ve tehdit altındadır. Tekstil sektörünün Türkiye ekonomisinde bugünkü oranını koruyabilmesi için sübvanse edilmesi gereklidir. Piyasaya bu şekilde yapılacak bir müdahale ise uzun vadede verimsizliğe yol açacaktır; çünkü, emek yoğun sektörlerin verimlilik artışları sınırlı olduğu için uzun vadede büyümeye marjinal katkısı azalacaktır. Ucuz işgücüne karşı rekabet edemeyen tekstil firmaları kapanacaktır. Markalaşmak ve değer yaratmış olmak önemli olsa bile rakiplerinize karşı maliyet dezavantajınız olacaktır. Teşvik olmazsa bu tehditleri gören tekstil firmaları, Etiyopya örneğinde olduğu gibi üretimlerini ucuz işgücünün olduğu yerlere taşıyacaktır. 

Bu nedenlerle Türkiye'nin uzun vade kaynak dağılımı planlaması yapılmalıdır. Bu planlamaya göre verimlilik şansı sınırlı tekstil sektörünün yaşatılması için gerekenler ortaya konulmalıdır. Veya bunun yerine tekstile ayrılan işgücü ve sermaye gibi kaynakların nereye aktarılabileceği düşünülmelidir. Bu planlamalar yapılmazsa tekstil sektörünün çökmesi hem üretimimize hem de istihdama negatif etki yapacaktır.

Bu yazıyı Thomas Friedman'dan İngilizce bir alıntıyla noktalayayım.

"My fellow Americans, we can't continue in this mode of "Dumb as we wanna be." We've indulged ourselves for too long with tax cuts that we can't afford, bailouts of auto companies that have become giant wealth-destruction machines, energy prices that do not encourage investment in 21st-century renewable power systems or efficient cars, public schools with no national standards to prevent illiterates from graduating and immigration policies that have our colleges educating the world's best scientists and engineers and then, when these foreigners graduate, instead of stapling green cards to their diplomas, we order them to go home and start companies to compete against ours."